Typowa wkładka bezpiecznikowa składa się z elementu topikowego otoczonego wypełniaczem i zamkniętego w korpusie bezpiecznika. Element jest przyspawany lub przylutowany do zestyków bezpiecznika (styków nożowych lub okuć). Element topikowy jest wykalibrowanym przewodnikiem. Jego konfigurację, masę oraz zastosowane materiały dobrano tak, aby uzyskać pożądane charakterystyki elektryczne i cieplne. Element topikowy utrzymuje ścieżkę prądową przez bezpiecznik. Topik generuje ciepło w ilości i w tempie zależnym od jego rezystancji oraz od prądu obciążenia.
Ciepło generowane przez element topikowy absorbowane jest przez wypełniacz i przenika poprzez korpus bezpiecznika do otaczającego powietrza. Taki wypełniacz jak piasek kwarcowy zapewnia efektywną wymianę ciepła i umożliwia mały przekrój elementu topikowego, typowy w nowoczesnych bezpiecznikach. Dzięki efektywnej wymianie ciepła z otoczeniem bezpiecznik jest w stanie utrzymywać nieszkodliwe przetężenie. Topik stapia się szybko w warunkach zwarcia. Także wypełniacz wspomaga osiągi bezpiecznika poprzez absorpcję energii łuku, gdy bezpiecznik wyłącza przetężenie lub zwarcie.
Gdy pojawia się podtrzymane przetężenie, element topikowy będzie generować ciepło szybciej, niż ciepło to może przeniknąć do wypełniacza. Jeżeli przeciążenie utrzymuje się, element topikowy osiągnie swój punkt topnienia i nastąpi rozwarcie obwodu. Wzrost płynącego prądu ogrzeje element szybciej i spowoduje szybsze wyłączenie bezpiecznika. Tak więc bezpieczniki mają odwrotną charakterystykę czasowo- prądową, tj. im wyższe przetężenie, tym mniejszy czas jest potrzebny, aby bezpiecznik wyłączył się. Taka charakterystyka jest pożądana, ponieważ wówczas charakterystyki przewodów, silników, transformatorów i innych aparatów elektrycznych okazują się być równoległe. Podzespoły te mogą utrzymywać niewielkie przetężenia przez stosunkowo długi czas bez uszkodzeń. Jednakże w warunkach wysokich prądów uszkodzenie może wystąpić szybko. Ze względu na swą odwrotną charakterystykę czasowo-prądową prawidłowo użyty bezpiecznik może zapewniać efektywne zabezpieczenie w szerokim zakresie prądów, od niewielkich przetężeń do dużych zwarć.

Właściwy dobór wkładek topikowych sprawia czasami kłopot projektantowi. Nie omawiając tu spraw podstawowych z tym związanych chcielibyśmy zwrócić uwagę na pewne czynniki wpływające na optymalny dobór bezpieczników.

1. Producenci podają dane dotyczące wkładek dla temperatury otoczenia 25° lub 30° C, podczas gdy zamontowane wkładki działają zwykle w temperaturze znacznie wyższej ze względu na straty mocy, obecność w otoczeniu innych źródeł ciepła i słabą wentylację.

2. Zdarza się, że kable lub zaciski kablowe są niewłaściwe dobrane dla przewodzonych prądów, co powoduje dodatkowy wzrost temperatury.

3. Dane dla bezpieczników podawane są zwykle dla 50 Hz - przy większych częstotliwościach w związku z wpływem pola elektromagnetycznego zmienia się przepływ prądu we wkładce, przy niskich częstotliwościach bezpiecznik zachowuje się jak przy prądzie stałym.

4. Dla trwałości bezpieczników nie jest obojętne, czy prąd płynie stale czy też jest wielokrotnie załączany i wyłączany oraz jak często występują przetężenia w sieci.

5. Równoległe stosowanie bezpieczników wymaga zastosowania współczynników korekcyjnych.

6. Wkładki do ochrony silników są zwykle podawane dla prędkości obrotów 1500 na minutę. Przy znacznie wyższych lub niższych obrotach należy zastosować odpowiednią korekcję. Istotna jest też ilość załączeń silnika w ciągu doby.

7. Straty mocy we wkładkach tej samej grupy produktowej o tym samym prądzie znamionowym są różne - zależy to m.in. od technologii produkcji oraz wielkości wkładki.8. Można stosować wkładki dostosowane do wyższych napięć
w układach o niższym napięciu, ale nie odwrotnie
(zwykle jest to ograniczone do +10%).

9. Nie zaleca się stosowania bezpieczników z np. niklowanymi stykami w podstawach z kontaktami wykonanymi ze srebrzonej miedzi. W przypadku stosowania wkładek lub zwieraczy, gdzie styki są niklowane, może dojść do ich "zapiekania się" - nikiel ma 4 razy mniejszą przewodność właściwą od srebra. Prowadzi to do przegrzewania się styków oraz ich osłon izolacyjnych.